De site in de haven van Antwerpen waar de groene waterstoffabriek zal worden gebouwd Tom Dhaenens
Het Amerikaanse bedrijf Plug Power gaat in de haven van Antwerpen een nieuwe fabriek bouwen waar groene waterstof zal worden gemaakt, goed voor een investering van 300 miljoen euro. Het contract is ondertekend tijdens de Belgische handelsmissie in de VS. Hoe belangrijk is groene waterstof? Wat kunnen we ermee doen? En is het eigenlijk wel nuttig om zelf groene waterstof te produceren?
Het Amerikaanse waterstofbedrijf Plug Power gaat zo'n 300 miljoen euro investeren om de komende jaren een nieuwe waterstoffabriek te bouwen op de voormalige site van General Motors, in de haven van Antwerpen. De overeenkomst is vanavond in New York ondertekend door Jacques Vandermeiren, CEO van de Port of Antwerp-Bruges tijdens de handelsmissie in de VS.
Waterstof is een gas dat niet vrij in de natuur voorkomt, en dat dus geproduceerd moet worden. Dat kan door water te splitsen in waterstof en zuurstof, onder invloed van (veel) elektriciteit. Als die elektriciteit afkomstig is van een duurzame bron als zon of wind, spreekt men van groene waterstof.
"Waterstof is bruikbaar als een soort batterij, zodat je groene energie kunt gebruiken wanneer je maar wil, ook 's nachts of als het niet waait": bekijk hier het volledige gesprek met natuurkundig ingenieur Alexandra Lybaert in "Laat":
Videospeler inladen...
De nieuwe fabriek in de Antwerpse haven zou op die manier tegen 2025 zo'n 12.500 ton groene waterstof per jaar produceren voor de Europese markt. Goed voor een vermogen van 100 megawatt. Zonnepanelen en windmolens in de buurt, in combinatie met aangekochte groene stroom, moeten zorgen voor de nodige elektriciteit om de waterstof op te wekken.
"Waterstof speelt een belangrijke rol in de energietransitieen biedt tegelijk heel wat economische en maatschappelijke opportuniteiten voor Vlaanderen", zegt Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). "Door de strategische ligging van onze havens en de expertise van onze bedrijven, onderzoeks- en onderwijsinstellingen hebben we alle troeven in huis om dé waterstofhub van West-Europa te worden."
Er is in Europa niet genoeg groene stroom op overschot om ook nog zelf groene waterstof te maken
Waarom is groene waterstof zo belangrijk?
Waterstof wordt op dit moment vooral gebruikt als grondstof in de industrie, in de petrochemie en staalindustrie bijvoorbeeld, maar het kan ook als brandstof dienen. Zo rijden er nu al bussen rond op waterstof. Het grote voordeel is dat er bij de verbranding van waterstof geen CO2vrijkomt. Waterstof kan dus een oplossing zijn om klimaatneutraal te worden.
Het grote probleem is dat er op dit moment bijna enkel zogenoemde grijze waterstof geproduceerd wordt, waterstof afkomstig uit fossiele brandstoffen zoals aardgas. Volgens een recent rapport wordt in Vlaanderen alleen naar schatting zo'n 200.000 ton grijze waterstof per jaar uit aardgas geproduceerd. En dus hebben we enorm veel groene stroom nodig om al de grijze waterstof in groene waterstof te veranderen.Niet alle experts zijn ervan overtuigd dat de bouw van een groene waterstoffabriek daar veel gaat aan veranderen.
"Er is in Europa de komende 20 jaar geen groene stroom op overschot om zelf groene waterstof te maken", zegt energie-expert Ronnie Belmans van onderzoekscentrum EnergyVille. "We moeten groene elektriciteit in de eerste plaats gebruiken om ons huidig elektriciteitsverbruik te vergroenen en op te vangen.Om onze auto's op te laden en onze warmtepompen te laten draaien.Je kan de locatie in de haven van Antwerpen beter gebruiken om groene stroom te produceren die je rechtstreeks op het net zet."
Waterstof is een noodzakelijk puzzelstuk, maar al bij al een relatief klein puzzelstuk
"Het klopt inderdaad dat waterstof enorm inefficiënt is", zegt ook Thijs Van de Graaf, professor internationale energiepolitiek (UGent). "Als je bijvoorbeeld windenergie omzet naar groene waterstof verlies je 30 procent energie. Als je die waterstof opnieuw omzet naar elektriciteit heb je opnieuw een verlies. Aan het einde van de rit ben je 60 procent kwijt van de windenergie die je initieel had."
Maar er zijn ook voorstanders van groene waterstof uit eigen land. "Het is vooral een kans om de nodige knowhow op te bouwen naar de toekomst toe", zegt natuurkundig ingenieur Alexandra Lybaert. "Daarnaast kan waterstof ook als energieopslag dienen, voor wanneer er niet voldoende wind en zon zijn. Ik ben ook voorstander van veel kleine waterstoffabriekjes, die verspreid zijn over het hele land, waardoor je minder moet transporteren."
Groene waterstof uit het buitenland
Ons land zal in elk geval sowieso groene waterstof moeten importeren uit het buitenland. Daarvoor werden al samenwerkingsakkoorden gesloten met onder meer Chili, Namibië en Oman, landen die volop inzetten op de productie van groene waterstof en waar voldoende plaats is voor zonnepanelen en windmolens.
"Energie importeren is op zich geen probleem", zegt professor Van de Graaf. "We moeten er alleen voor zorgen dat we niet opnieuw afhankelijk worden van één land, zoals in het geval van Rusland voor aardgas."
"Waterstof is een noodzakelijk puzzelstuk voor de energietransitie, maar het blijft al bij al een relatief klein puzzelstuk. Voor gewone auto's weten we intussen dat waterstof het niet haalt van elektrische wagens. Voor zware vrachtwagens, schepen en vliegtuigen daarentegen is groene waterstof wel de toekomst."
"Daarnaast zal groene waterstof vooral belangrijk zijn voor de chemie en staalindustrie", zegt Ronnie Belmans. "Het gaat dan wel over gigantisch veel meer dan wat er in de groene waterstoffabriek in de haven van Antwerpen zal worden geproduceerd. De grootste CO2-vermindering halen we nog altijd door elektriciteit te gebruiken als elektriciteit."
